Begroting 2017: bijen, cultuur en echte banen

Dit is de bijdrage van PvdA-fractievoorzitter Tijs de Bree bij de behandeling van de begroting 2017, waarin wordt vastgelegd waar de provincie het komende jaar haar geld aan uitgeeft. U kunt het debat over de begroting én de bijdrage van Tijs terugkijken op de website van de provincie.

Dank u wel voorzitter. Met de taart [voor alle Statenleden, vanwege de verjaardag van van PvdA-fractielid Annemieke Wissink – red.] als wenkend perspectief wilde ik wat vertellen over de begroting en hoe wij daar tegenaan kijken. De begroting is een mooi en goed moment om een brede beschouwing te geven: al het beleid van de provincie zit immers in de begroting, en als het er niet in zit dan had het erin moeten zitten en kun je het er daarom over hebben. De begrotingsbehandeling is qua tijd en onderwerpkeuze dus eigenlijk een blanco cheque voor een aantal van ons, waaronder ikzelf.

Ik dacht dat ik mij zou richten op de perspectiefnota en de vraag of wij onze inbreng bij die nota terugzien in de begroting. Voor een deel zien wij dat wel. Als het gaat over bijvoorbeeld cultuur hebben wij ons zowel tijdens de verkiezingscampagne destijds maar ook hier in de eerste debatten sterk gemaakt het koppelen van cultureel erfgoed aan opleidingsplaatsen voor jongeren en ouderen zonder werk. Zo snijdt het mes aan twee kanten: we maken werk en we knappen rijksmonumenten en provinciale monumenten op – die laatste hebben we nog niet, maar zouden we kunnen bedenken. Het is mooi om te zien dat in de begroting ook het concrete voorbeeld van de RIBO [Stichting Scholing, Restauratie en Innovatie in de bouw in Overijssel – red.] terugkeert als het gaat over cultureel erfgoed. Natuurlijk kan het nog een tandje extra maar we vinden het goed om te zien dat dit soort elementen terugkeren.

Het is ook wel aardig om te constateren wat voor enorm verschil in leesbaarheid er is tussen de begroting van 2016 en de eerste keer dat ik een Overijsselse provinciale begroting onder ogen kreeg. Omdat die verbetering stapje voor stapje gaat realiseer je je soms niet hoezeer onze digitale begroting een stap voorwaarts is.

Dat gezegd hebbende zijn er natuurlijk nog wel zaken die ons opvallen. Eigenlijk is het leitmotiv van de begroting en de manier waarop wij beslissingen nemen dat er groot geld is voor ‘rekenbanen’ en klein geld is voor echte arbeidsplaatsen. Die tegenstelling zien we vanavond ook weer terug bij het investeringsvoorstel voor economische innovatie waarin vanuit een bepaalde redenatie wordt gezegd ‘als we deze investering doen leidt dat tot een maatschappelijk effect en dat leidt indirect tot werkgelegenheid’. Nu valt niet te ontkennen dat er een verband is, maar concrete arbeidsplaatsen kunnen we ook op een andere manier bereiken. Bijvoorbeeld door kleinschalige initiatieven. Die zien we gelukkig ook wel, maar in veel mindere mate. En als wij dan kijken naar de balans dan vinden wij dat die doorslaat naar grote, onpersoonlijke projecten voor ’topsectoren’. Wij zouden meer concrete voorstellen willen zien waarin aantoonbare banen worden gerealiseerd.

Waar zouden we dat dan zien? Wij zien mogelijkheden bijvoorbeeld als het gaat over landbouw, natuur en biodiversiteit, bij het beheer van landschapselementen. Wat zou er mis zijn met het Overijssels landschap als topsector? Een investering in landschapselementen in specifieke gebieden van Overijssel waarbij natuurwaarden en de recreatieve sector worden versterkt. Dat zijn plekken waar wij via hetzelfde model als ik net voor cultureel erfgoed schetste kansen zien om banen te maken voor werklozen jongeren, ouderen en mensen die nog geen startkwalificaties hebben. Wij maken ons zorgen over de grote groep Overijsselaars met een afstand tot de arbeidsmarkt, wij zien concrete mogelijkheden samen met hen aan de slag te gaan, en de PvdA verwacht op dat gebied dus meer van de provinciale inzet.

Dat past wellicht niet in deze begroting want die gaat vanavond echt niet meer in detail gewijzigd worden, maar het is wel een aandachtspunt dat wij willen meegeven en waar wij later op terug zullen komen. Wij zijn ervan overtuigd dat we goede banen kunnen maken door binnen onze provinciale kerntaken te zoeken naar dat soort concrete plannen. En niet voor niks, want uit de rapportages blijkt dat met een relatief klein bedrag een aantoonbaar doel wordt bereikt. Meetbare gerealiseerd werk dus, in plaats van berekende banen.

Bij landbouw en biodiversiteit gaat het in onze provincie niet alleen over banen maar ook over bijen, iets waar we meermaals aandacht voor hebben gevraagd. Over een paar dagen wordt het bijenreddingsplan gepresenteerd en wij zijn wel benieuwd wat daarop het vervolg gaat zijn. Er ligt een plan, gaan we nu ook geld inzetten om het waar te maken? Wij zien binnen de begroting voldoende posten waarvan we gebruik zouden kunnen maken. Bijvoorbeeld: programma’s voor agro & food, verduurzaming van de landbouw, programma’s voor natuur en milieu, voor agrarisch natuurbeheer, de ontwikkelopgaaf van de EHS en het deltaprogramma agrarisch waterbeheer, het programma voor het stimuleren en faciliteren van het ontwikkelen van kwaliteit van het landelijk gebied, enzovoorts. Wij zien dus mogelijkheden om iets te gaan doen.

Voorzitter, met nog vier minuten spreektijd op de klok wil ik nog één punt aanstippen. Het gaat dan over cultuur. Cultuur is niet alleen iets om in te werken, maar we hebben ook een prachtige culturele basisinfrastructuur met instellingen die ontzettend goed werk doen. We zien echter dat er druk staat op het kennismaken van kinderen met onze Overijsselse cultuur. Nu dachten wij, zou het niet een aardig idee zijn om die Overijsselse culturele instellingen uit te nodigen en uit te dagen om een kennismakingspakket voor cultuur voor die basisscholen samen te stellen. Wat ons betreft mag er een rijdende tentoonstellingsbus komen om scholen te bezoeken met een verhaal over cultuur, streektaal, de Overijsselse waarden en kwaliteiten. Dat kost allemaal geen miljoenen, maar maakt zichtbaar welke bijdrage wij als provincie willen leveren aan de inwoners van onze provincie en dat missen wij nu wel in deze begroting.

Dat zijn wat punten die wij willen meegeven bij deze begroting. Het is een perspectief op wat wij graag gerealiseerd zouden zien in de nabije toekomst van onze provincie. Dank u wel.