Het is nu negen maanden geleden dat de Raad van State een streep zette door het Programma Aanpak Stikstof. Negen maanden – de duur van een gezonde zwangerschap.
De gevolgen van de uitspraak zijn niemand ontgaan: de pers heeft vol gestaan met de gevolgen voor bouwactiviteiten, het verlagen van de maximumsnelheid op veel snelwegen, het niet openstellen van Lelystad Airport en effecten op de landbouw. En niet alleen de kranten stonden vol, ook het Malieveld en het plein voor het provinciehuis – maar dan met tractoren.
Regelmatig wordt mij gevraagd hoe wij als PvdA tegen het stikstofprobleem aankijken, en hoe wij de oplossingen zien. Zijn wij het eens met de oproep om Natura2000 gebieden te ontdoen van hun status, want een lagere beschermingsstatus staat immers meer activiteit toe? Of staan wij achter het idee om alle veehouderijen te halveren? Om maar twee denklijnen te volgen…
Net als onze landelijke fractie staat de PvdA Overijssel voor een groene en eerlijke aanpak van het stikstofprobleem. Het behoud van onze Natura2000 gebieden staat voorop: deze gebieden zijn niet voor niets aangewezen als bijzondere natuur. Voor ons betekent dit dat de stikstofbelasting echt omlaag moet. De hiervoor te volgen aanpak moet evenwichtig en eerlijk zijn, en de te treffen maatregelen moeten ook echt effect hebben. Het verlagen van de maximumsnelheid vanaf deze maand is hierin een eerste stap.
Natuurlijk ligt op dit moment het vergrootglas vooral op de veehouderijen – en daarvan hebben we er veel in Overijssel. Het is onontkoombaar dat in deze sector op korte termijn tot forse ingrepen wordt gekomen. De sector zelf zoekt haar heil in innovaties als nieuwe stallen, andere soorten voer en nieuwe manieren om mest uit te rijden. Met deze maatregelen kan daadwerkelijk de stikstofuitstoot (beperkt) worden verminderd. Echter, de hiervan verwachte effecten zijn niet voldoende om onze natuur te beschermen. Er is straks meer nodig.
Wat dan wel? In het verlengde van het Engelse gezegde ‘never waste a good crisis’ zien wij graag dat de stikstofcrisis gebruikt wordt om door te pakken en om langetermijndoelen versneld dichterbij te brengen. Denk daarbij aan de introductie van circulaire landbouw en stadslandbouw, overschakeling van dierlijke eiwitten naar andere hoogwaardige voedingsmiddelen en introductie van nieuwe verdienmodellen op het platteland. Dat vraagt veel. In geld vanuit de maatschappij, want stikstof is een gedeeld probleem dat we met zijn allen moeten betalen. En van de boeren, die deels gedwongen zullen worden om hun bedrijfsvoering om te gooien.
Wij zijn doordrongen van de impact die deze omslag heeft op individuele ondernemers en hun gezinnen. Daarom vinden wij dat we de transitie samen en op een sociale manier moeten doen. Maar ook wel voortvarend en doelgericht.
We zijn negen maanden na de uitspraak van de RvS. Het wordt tijd om te bevallen en een naam te kiezen voor de boreling. Het wordt vast een lieve nakomeling.