Kunst, cultuur en sport

Culturele infrastructuur

Veel musea, poppodia, theaters en orkesten hebben het de afgelopen jaren moeilijk gehad. Kunst en cultuur bestaan bij de gratie van hun publiek, de mensen die zich willen laten raken, inspireren of vermaken door de uitingen van de kunstenaar. De coronaperiode heeft er bij veel culturele instellingen diep ingehakt. Gedurende een lange periode zijn alle culturele instellingen volledig gesloten geweest. Dit heeft grote consequenties gehad voor die instellingen, maar ook voor de makers, die hun tentoonstelling of productie niet konden laten zien aan het publiek. In het bijzonder nieuwe makers en studenten zijn daardoor beperkt in hun ontwikkeling.

Het was een moeilijke tijd, maar alle ellende heeft ook iets goeds voortgebracht. We waren blij verrast door de inventieve en vindingrijke ideeën en de gepassioneerde inzet van onze Overijsselse culturele instellingen in deze moeilijke tijd. De culturele sector heeft zichzelf onder de druk van de beperkingen razendsnel weten te ontwikkelen en heruitgevonden. Daarvoor is lef en creativiteit nodig, het talent om buiten de lijntjes te kleuren en een enorme passie om je publiek te bereiken. Al deze vaardigheden en kwaliteiten zijn volop aanwezig in onze culturele makers en instellingen. Wij zijn trots op al die creatieve geesten die in een moeilijke tijd nieuwe wegen hebben gezocht en gevonden. Van interactieve films, muziekopdrachten voor kinderen tijdens thuisonderwijs tot een digitale vrijheidsexpeditie, bomenpoëzie, klassieke muzikale karaoke, een digitaal democratiefestival en veel tutorials, webinars, platforms en livestreams: de culturele sector heeft zeker niet stilgezeten en heeft een gigantisch, deels nieuw, publiek weten te bereiken. Daar mogen we enorm trots op zijn.

De effecten van corona zijn helaas nog wel zichtbaar. De bezoekerscijfers zijn bij veel instellingen nog niet op het oude niveau en doordat corona niet is verdwenen, hangt de dreiging van nieuwe maatregelen boven de markt. De huidige inflatie en energiecrisis zorgen alweer voor nieuwe onzekerheid. De PvdA heeft zich de afgelopen jaren ingezet voor goede ondersteuning van de culturele sector en dat zullen we blijven doen.

Sterke, innovatieve en ondernemende culturele instellingen zijn prachtig, maar ook kunst kost geld, net als scholen, ziekenhuizen en zwembaden. Dat is niet erg. Kunst is van groot maatschappelijk belang en mág geld kosten. Wij geloven niet in de mythe van een zelfreddende culturele sector. Instellingen die we van groot belang vinden voor onze culturele infrastructuur ondersteunen we structureel als dat nodig is. Met zulke instellingen maakt de provincie langjarige afspraken om voor de lange termijn hun bestaan te garanderen, hun kwaliteit op peil te houden, hun toegankelijkheid voor alle Overijsselaars te waarborgen, hun medewerkers te verzekeren van een fatsoenlijk bestaan en een gezonde en veilige werkomgeving. Zo kunnen we Overijsselaars blijven verrassen en inspireren.

Talentontwikkeling

Overijssel heeft talent. Dat talent kan en moet gestimuleerd worden, maar juist talentontwikkeling staat onder druk. Productiehuizen, muziekscholen, werkplaatsen en andere broedplaatsen van nieuw talent hebben door jaren van bezuinigingen veel veren moeten laten. Wij koesteren en stimuleren ons talent, tijdens de start, maar ook daarna. Regionale culturele broedplaatsen blijven bereikbaar voor al onze inwoners. We stimuleren nieuwe verbindingen tussen zulke centra en Overijsselse topinstellingen zoals Phion, Jeugdtheater Sonnevanck, de Reisopera en Museum De Fundatie.

Bij subsidieverlening is talentontwikkeling een belangrijk criterium. Waar nodig dragen we financieel extra bij om er zo voor te zorgen dat iedereen in onze provincie zijn of haar talent kan ontdekken en ontwikkelen. Daarnaast vinden we het belangrijk dat culturele makers in elke fase van hun professionele carrière en ontwikkeling elkaar kunnen ontmoeten, inspireren en mooie dingen kunnen maken. We blijven ons daarom inzetten voor ontmoetingsplaatsen voor culturele makers en voor productiemogelijkheden en -regelingen voor individuele makers en gezelschappen tussen de starter en het topsegment, zodat talent zich altijd kan blijven ontwikkelen.

Culturele topinstellingen

Overijssel kent veel culturele instellingen die op een heel hoog niveau presteren. Meer instellingen dan ooit zijn opgenomen in de landelijke culturele basisinfrastructuur: symfonieorkest Phion, de Nederlandse Reisopera, Jeugdtheater Sonnevanck en Museum de Fundatie, makersplatform Tetem, festival GOGBOT, productiehuis De Nieuwe Oost, Toneelgroep Oostpool en Introdans. Een zeer mooie en terechte erkenning voor deze fantastische Oost-Nederlandse cultuurmakers. De PvdA waardeert, naast de prachtige concerten, exposities en producties, de maatschappelijke rol die deze instellingen vervullen voor het culturele klimaat in Overijssel, bijvoorbeeld door hun inzet op talentontwikkeling en cultuurparticipatie.

De komende periode willen we ons ook sterk maken om beeldende kunst hoger op de provinciale agenda te krijgen. Nadat de rijksgeldstromen voor beeldende kunst zijn gedecentraliseerd naar de gemeenten is de provincie gestopt met het voeren van beleid op dit terrein. De gevolgen daarvan zien we in de sector. Wij denken dat provinciaal beleid op beeldende kunst en samenwerking met gemeenten en makers op dit gebied kan zorgen voor impact voor de makers, publiek en uiteindelijk de samenleving.

Streekcultuur en erfgoed

Overijssel is een provincie van streken met elk een eigen geschiedenis en traditie. De Hanze-historie, de tentfeesten en de maakindustrie in Twente, de boekenmarkt van Deventer, de punters in Giethoorn, de Boeskool in Oldenzaal en het bloemencorso van Sint Jansklooster: het zijn bijzondere streekeigen evenementen en tradities, vaak met een lang verleden. Die verscheidenheid is tekenend voor onze provincie, dat koesteren we en willen we behouden.

Onze streektaal, de moedertaal waarin veel van onze inwoners hun emoties het best kunnen verwoorden, is een belangrijke drager van onze eigen cultuur. De PvdA is voorstander van een actieve aanpak voor het behoud van het Nedersaksisch. We zien kansen om dit in samenwerking te doen met de streektaalinstituten in Zwolle (IJsselacademie) en Hengelo (Twente Hoes).

Het behoud van cultuurhistorie is belangrijk. Het borgen van cultuurhistorie in provinciale waardenkaarten biedt kansen voor het opnemen van cultuurhistorie in provinciale omgevingsplannen. Het monitoren van de staat van het erfgoed kan daarbij een belangrijk hulpmiddel zijn.

Onze historische binnensteden, monumentale gebouwen, cultuurlandschappen, boerderijen en landgoederen dragen bij aan de unieke kwaliteit en identiteit van Overijssel. Dit erfgoed heeft duidelijke maatschappelijke en economische waarden. Het is belangrijk dat we deze waarden erkennen, koesteren en beleefbaar houden voor nu en voor de toekomst. We investeren in het behoud en de ontwikkeling van monumenten. Daarvoor zetten we een langjarig renovatie- en restauratieprogramma in de steigers. Samen met onderwijsinstellingen en experts – zoals Oversticht en het Nationaal Centrum Erfgoedopleidingen/ RIBO – zorgen we tegelijkertijd voor opleidingsplaatsen en/of plekken om werkervaring op te doen. Om dit programma te financieren benutten we ook de rijksmiddelen voor de restauratie van rijksmonumenten.

Soms kunnen monumenten niet altijd worden gebruikt voor functies waar zij oorspronkelijk voor gebouwd zijn. Voorbeelden daarvan zijn kerken, boerderijen en industriële gebouwen. Het herbestemmen van deze monumenten bevordert niet alleen een duurzaam gebruik van bouwmaterialen, maar biedt ook kansen voor verduurzaming van deze gebouwen en de leefbaarheid van de omgeving. Ook kan herbestemming van monumenten bijdragen leveren aan het oplossen van het woningtekort.

Gemeenten spelen een belangrijke rol bij de instandhouding van cultuurhistorie. In samenwerking met gemeenten willen we kijken hoe we hen als provincie kunnen helpen en ondersteunen bij het behouden en uitbreiden van voldoende kennis en kunde en bij de voorlichting aan monumenteneigenaren. Daarnaast willen we onderzoeken hoe we als provincie de samenwerking tussen en met erfgoedorganisaties kunnen verbeteren.

Overijssel heeft een trotse traditie en historie van scheepvaart én scheepsbouw. Vandaag de dag is er gelukkig nog veel varend erfgoed dat dit verhaal vertelt. Denk aan de Hanzetraditie, met botters, zompen, punters, Vollenhoofse bollen en/of de varende monumenten van de ‘bruine vloot’. We koesteren dat deel van onze geschiedenis. Als voorbeeld noemen we de Kamper Koggeschepen. Door het verhaal van die schepen te vertellen en te tonen ontsluiten we ons erfgoed én trekken we toeristen naar onze steden. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

Initiatieven als open monumentendag zijn mooie voorbeelden om mensen kennis te maken bij de prachtige historische gebouwen en monumenten in onze provincie. We willen kijken welke rol de provincie hierbij kan spelen bij open monumentendag om zo de betrokkenheid bij cultuurhistorie te vergroten.

Cultuureducatie en -participatie

We stimuleren cultuureducatie met name in het primair en voortgezet onderwijs. Ieder schoolgaand kind in Overijssel krijgt muziekles, bezoekt minimaal één museum, bezoekt minstens één concert van bijvoorbeeld Phion of Nationaal Jeugdorkest en krijgt de mogelijkheid om zelf creatief aan de slag te gaan. Iedereen geniet mee van onze culturele instellingen en evenementen. Van jong tot oud en ongeacht je afkomst of inkomen, iedereen wordt actief uitgenodigd om deel te nemen.

In Overijssel kan iedereen meedoen met en genieten van sport, kunst en culturele activiteiten. Ook bijvoorbeeld mensen die minder te besteden hebben of mensen met een fysieke of verstandelijke beperking moeten erop kunnen rekenen dat ze mee kunnen doen in onze samenleving. Brede deelname aan evenementen leidt tot ontmoeting en ontwikkeling, tot gezonde Overijsselaars en een gezonde (lokale) cultuur. We verwachten van alle instellingen die een bijdrage krijgen forse inzet op deze punten.

De PvdA wil het belang van de Overijsselse cultuur graag onderstrepen door tenminste elke twee jaar een Overijsselse Cultuurdag te organiseren, waarop onze gesubsidieerde culturele instellingen hun deuren openen voor alle belangstellenden.

Verbinding

We zien kansen om kunst, cultuur en sport te verbinden met onder meer de provinciale ruimte, het sociale domein, inclusie, diversiteit, regionale economie en de energietransitie. Een mooi voorbeeld is de IJsselbiënnale waar kunst en cultuur verbonden zijn met het landschap. Of de Art Brut biënnale waar kunst van internationale kunstenaars met een psychische ‘afwijking’ wordt tentoongesteld. Dit soort unieke initiatieven ondersteunen we van harte. We zien ook kansen bij onze top-culturele instellingen, die hun kennis en expertise kunnen inzetten bij vraagstukken in hun omgeving, ook in andere domeinen, als onderwijs, sociaal domein en economie. Wij willen deze cross-overs meer mogelijk maken.

Bij het ontwikkelen van nieuwe provinciaal beleid rondom kunst, cultuur en sport willen we dat de provincie minder denkt in hokjes en schotten. We willen dat provinciaal beleid niet meer primair vanuit afzonderlijke beleidsvelden gemaakt wordt, maar meer mogelijkheden worden benut om doelen en ambities gecombineerd te combineren. Dit geldt niet alleen voor onze eigen doelen, maar ook die van gemeenten en andere partners.

Sport

Sporten is belangrijk voor de volksgezondheid en voor zelfontplooiing. De PvdA wil een goede infrastructuur voor mensen die willen sporten en bewegen. We zorgen ervoor dat overal in Overijssel plekken zijn dichtbij waar onze inwoners kunnen fietsen, wandelen, sporten, en in het bijzonder zwemmen. Samen met gemeenten en organisaties als sportclubs, sportbedrijven, scholen, lokale stichtingen en recreatie organisaties maken we onze buitenruimte zo beweegvriendelijk mogelijk. Daarnaast springt de provincie gemeenten bij als de lokale sportinfrastructuur onder druk komt te staan. De provincie kan bijvoorbeeld als onderdeel van haar duurzaamheidsambities helpen met het verduurzamen van zwembaden en sporthallen, waardoor exploitatiekosten gedrukt worden.

Veel mensen kennen de opmerking in de uitnodiging van het kinderfeestje: ‘neem je zwemspullen mee’. Zwemmen is fijn en gezond en heeft een belangrijke sociale functie. Maar wat als je niet kunt zwemmen? Steeds meer mensen hebben moeite met zwemmen. De PvdA vindt het belangrijk dat alle kinderen leren zwemmen. Daarom zet de provincie zich samen met gemeenten, zwembaden -verenigingen, de zwembond en scholen actief in om zwemvaardigheid te bevorderen.

Topsport heeft een brede positieve uitstraling, inspireert en stimuleert mensen om zelf ook te gaan sporten. Daarom ondersteunen we evenementen die daarop gericht zijn.

De PvdA vindt het belangrijk dat iederéén in Overijssel mee kan doen met sporten en bewegen. Want sporten geeft je zelfvertrouwen en helpt om jezelf te ontwikkelen en lekker in je vel te zitten. Daarom hechten wij veel waarde aan gehandicaptensport. G-sport zorgt ervoor dat ook mensen met een beperking kunnen genieten van sport, zowel door de beweging als het sociale aspect van samen sporten. Gelukkig is het op steeds meer plekken in de provincie is het voor gehandicapten mogelijk om te sporten. Wij zouden graag zien dat deze trend zich voortzet, zodat iedereen met een beperking de mogelijkheid heeft om te sporten.

Paasvuren

Paasvuren zijn onderdeel van onze Overijsselse streekcultuur. Veel van onze inwoners genieten van paasvuren. Tegelijkertijd kunnen grote paasvuren tot overlast leiden voor mens en natuur. De PvdA koestert de paasvuurtraditie, maar wel in een vorm die voldoende rekening houdt met mogelijke overlast voor mens en natuur.