Bereikbaarheid

Bereikbaarheid is een basisrecht

De PvdA zet in op basisbereikbaarheid: een basisniveau aan bereikbaarheid waar iedereen recht op heeft. Het kunnen bereiken van werk, school, zorg, familie en vrienden is onderdeel van een beschaafde samenleving en basisvoorwaarde voor zelfredzaamheid en een gelukkig leven. Mogelijkheden daarvoor mogen dus niet afhangen van je portemonnee, fysieke gesteldheid of de gemeente waarin je woont. Toch is er nog geen minimaal geaccepteerd niveau van bereikbaarheid vastgesteld. Uiterlijk in 2024 willen we voor Overijssel een minimale norm voor de basisbereikbaarheid ontwikkelen en vaststellen. Deze norm wordt wat de PvdA betreft de basis voor de nieuwe concessieverlening en investeringen in andere vormen van (openbaar) vervoer.

Bereikbare voorzieningen

Ouderen blijven langer zelfstandig wonen, ook wanneer zij minder mobiel worden of zijn. Het aanbod van het openbaar vervoer neemt steeds meer af, waardoor de afstand tot voorzieningen steeds groter wordt. Dit kan ertoe leiden dat deze groep niet meer bij essentiële voorzieningen zoals de supermarkt of het ziekenhuis kan komen. Dat accepteren wij niet. Waar dit dreigt te gebeuren gaan wij, samen met bewoners en gemeente, aan de slag om passende oplossingen te vinden. Speciale aandacht hebben we voor de toegankelijkheid en bereikbaarheid van zorgvoorzieningen. Zorg moet dichtbij mensen zijn. Een half uur reizen naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis of medische voorziening is wat ons betreft de ondergrens.

Veel ov-bedrijven hebben speciale reisproducten. Naast standaardkortingen hanteren verschillende bedrijven verschillende kortingen of extra producten voor bepaalde doelgroepen (jongeren en ouderen). De PvdA wil deze tarieven over de gehele provincie gelijktrekken en de komende vier jaar niet verhogen. We willen dat kinderen tot 11 jaar in Overijssel gratis met het openbaar vervoer kunnen reizen en ouderen, met alleen AOW of een bescheiden pensioen, gratis buiten de spits.

Goede bereikbaarheid met het openbaar vervoer

Wij staan voor een provinciedekkend betaalbaar openbaar vervoer met snelle en hoogwaardige verbindingen tussen de steden, dorpen en wijken en omliggende landen. Of het nou gaat om stadsbussen die buitenwijken ontsluiten, intercitytreinen naar andere delen van het land of grenslanden of de regionale buslijnen op het platteland. Niet de kosten maar de kwaliteit staat voorop. We keren ons tegen een verdergaande afkalving van de bereikbaarheid door verminderde rijksmiddelen.

Spoorverbindingen

De PvdA streeft naar een goed en betrouwbaar spoornetwerk met voldoende treinen die regelmatig rijden en goed aansluiten op andere treinverbindingen en overig (openbaar)vervoer.

De spoorverbindingen in, door en naar Overijssel bouwen we verder uit. Daarbij heeft het verkorten van de reisduur per trein van en naar Twente onze bijzondere prioriteit. Dit willen we doen door het beter benutten van de mogelijkheden van het bestaande spoor door langere dagvensters, sprinters en doorgaande IC’s naar de randstad en het versterken van de Sallandlijn tussen Zwolle en Enschede.

Daarnaast willen de IJssellijn verbeteren met extra haltes in Deventer (Noord) en Zwolle (Zuid). Dit zorgt ook voor betere noord-zuidverbinding. Initiatieven voor de realisatie van de Nedersaksenlijn tussen Groningen en Enschede steunen we. De kansen en mogelijkheden voor de Hanzelijn tussen Zwolle en Lelystad willen we benutten. Wij zien dat hier mooie kansen liggen om de spoorbereikbaarheid van Oost- en Noordoost-Nederland te verbeteren.

Het is onze ambitie dat op treinverbindingen in en met Overijssel zoveel mogelijk 220 km/u gereden kan worden, bijvoorbeeld door inzet van het Europese trein veiligheidssysteem ERTMS. Dat vraagt een actieve en assertieve houding van de provincie als regisseur van het openbaar vervoer.

De volgende verbeteringen gaan we doorvoeren:

• Zwolle – Enschede: onze wens is een dubbelspoor tussen de twee grootste steden van Overijssel. De bestaande treinverbinding waarderen we zo snel mogelijk verder op. Daardoor ontstaat een doorgaande spoorverbinding naar Duitsland van topkwaliteit. De internationale trein Amsterdam – Berlijn wordt opgewaardeerd en blijft via Hengelo rijden.
• Deventer – Almelo- Twente: rechtstreekse ic-verbindingen van Twente met de randstad en een verruiming van het reistijdenvenster in de avonduren hebben prioriteit. De ‘halfuursdienst’ van stoptreinen in de avonduren voeren we opnieuw in, bij voorkeur vanaf station Apeldoorn.
• Deventer – Olst – Zwolle: in opdracht van de Tweede kamer wordt verdubbeling van het spoor tussen Olst en Deventer gepland. Het verdwijnen van de flessenhals bij Olst creëert ruimte in de dienstregeling voor haltes in Deventer-Noord en Zwolle-Zuid en maakt nieuwe (sprinter)verbindingen mogelijk.
• Vechtdallijnen: Haalbaarheid van heropening van station Bergentheim wordt onderzocht.
• Zutphen – Oldenzaal: op deze lijn willen we een betere, uitgebreide dienstregeling. De plannen voor elektrificatie door middel van batterijtreinen of conventionele bovenleiding worden nog dit decennium gerealiseerd.
• Almelo – Hardenberg -Groningen: Met de elektrificatie van de spoorlijn Almelo-Mariënberg kan deze worden opgenomen in de plannen voor de Nedersaksenlijn. Hiervoor zoeken we de samenwerking met de provincies Drenthe en Groningen om de spoorlijn via Hardenberg door te trekken naar Emmen, Stadskanaal en Groningen. Hiermee ontstaat een verbinding tussen de universiteitssteden Enschede en Groningen.
• Hengelo – Bad Bentheim – Bielefeld: Op de spoorlijn naar Bielefeld vallen regelmatig treinen uit. Hierdoor wordt deze lijn minder betrouwbaar en dat is onwenselijk. Samen met onze Duitse partners gaan we de problemen op deze lijn aanpakken.

De helden van het ov: waardering en arbeidsvoorwaarden

Beroepen in het ov zijn waardevol. Conducteurs, stewards, buschauffeurs en machinisten verdienen onze waardering en een goed salaris. Professioneel OV kan niet zonder hun inzet. Het grootschalig leunen op vrijwilligers is riskant voor behoud van een toekomstvast ov.

Voor het vervoer per trein, bus en regiotaxi maakt de provincie afspraken met vervoerders. Bij de aanbestedingen zijn goede arbeidsvoorwaarden en een duurzaam en milieuvriendelijk vervoer voor ons de uitgangspunten. Niet de kosten maar de kwaliteit is leidend. We maken niet alleen op papier afspraken: ook in de praktijk zullen wij controleren of de afspraken na worden gekomen. Bij eventuele overtredingen zullen we de vervoerder sancties opleggen.

Toegankelijk openbaar vervoer

Het OV is nog onvoldoende ingericht op mensen met een fysieke, geestelijke of sociale beperking. Om het ov toegankelijk te maken voor iedereen willen we dat het provinciale ov-beleid voldoet aan het VN-verdrag Handicap. Daarnaast willen we dat binnen vier jaar iedereen zonder assistentie gebruik kan maken van het ov. Dit betekent het wegnemen en verminderen van fysieke, financiële, sociale en taaltechnische drempels. Wij doen dat in samenwerking met de vervoersmaatschappijen en mensen van de stichting Wij Staan Op!.

Schoon openbaar vervoer

Afgelopen periode hebben we hard ingezet op de reductie CO₂-uitstoot van het openbaar vervoer. Naast veiligheid is verdere verduurzaming en terugdringen van emissies van vervoer noodzakelijk. We maken met vervoersbedrijven afspraken over emissieloos vervoer en stimuleren multimodaliteit, het gebruik maken van meerdere verschillende vervoersmiddelen. De komende periode willen we de laatste stappen zetten door bijvoorbeeld de inzet van batterijtreinen, zodat we in 2025 100% emissieloos zijn. Maar schoon ov gaat ook over ‘de binnenkant’ en betekent extra aandacht voor en waardering van de schoonmakers in de treinen en bussen. Waar mogelijk zetten we daar een tandje bij.

Veiligheid in het openbaar vervoer

Het openbaar vervoer moet veilig zijn voor gebruiker en medewerkers. Jaarlijks is sprake van (honderden) incidenten met een groot aantal geweldsituaties tegen medereizigers en medewerkers van ov-bedrijven. Dit is onacceptabel. De huidige aanpak schiet tekort. Stewards en conducteurs mogen er niet alleen voor staan. Overlast door wie dan ook moet hard aangepakt worden. Waar directe problemen zijn, is directe inzet noodzakelijk. De provincie neemt als opdrachtgever het initiatief om met vervoerders, medewerkers, veiligheidsregio’s en de Rijksoverheid de huidige knelpunten te inventariseren en aan te pakken.

Veiligheid in en om stations en haltes verdient ook aandacht. Goede verlichting, bewaking, parkeervakken in nabijheid van halte/station en aanwezigheid van een bewaakte fietsenstalling dragen bij aan sociale veiligheid.

Openbaar vervoer voor onze gasten

De PvdA zet in op een gastvrije provincie voor bezoekers. We hebben bezoekers veel te bieden op het gebied van kunst en cultuur, natuur en festivals. Veel toeristen bezoeken onze provincie met het openbaar vervoer, maar dat mag van ons nog meer. Per trein en bus bezoekt de toerist de mooie steden, natuur en evenementen. Om het reizen per ov en het bezoeken van meerdere toeristische trekpleisters te stimuleren willen we een ‘toegang met ov-dagkaart’ introduceren; een voordelige aanbieding van toegang tot een toeristische locaties mét openbaar vervoer. In overleg met vervoersmaatschappijen en partijen uit de toerisme en recreatiesector willen we de dagkaart verder uitwerken en kijken hoe we dit aanbod aan kunnen laten sluiten bij het aanbod van onze toeristische trekpleisters en recreatieve bedrijven.

Goederenvervoer

Goederentransport over het spoor en water ontlast de weg en het milieu. Het huidige model met toenemend aantal goederentreinen op bestaand spoor en door en langs woonkernen loopt tegen zijn grenzen aan. Goederentransport per spoor heeft voordelen ten opzichte van lucht- en wegtransport. De maatschappelijke kosten en baten van grootschalige aanlanding in en transport door Nederland ten opzichte van alternatieve, gespreide, modellen moet betrokken worden bij de discussie over de toekomst van goederentransport door Overijssel. De PvdA is geen voorstander van de Noordtak van de betuwelijn door de te grote aantasting van natuur en landschap. We denken dat er voldoende kansen zijn voor bijvoorbeeld een duurzamere binnenvaart, het beter benutten van de Betuwelijn en het snel zorgen voor een goede aansluiting daarvan in Duitsland.

Transport van gevaarlijke stoffen kan beperkt worden door de productieketens slimmer te organiseren. Ook de noodzaak van een klimaatneutrale en circulaire economie in 2050 vragen om een verdere verduurzaming van het goederenvervoer over weg, water en spoor. De PvdA zet in op verdere verduurzaming van het goederenvervoer door elektrificatie en waterstof in plaats van vervuilende diesel en stookolie.

Overijssel, een fietsprovincie

Nederland is een fietsland, en Overijssel is daarop geen uitzondering. Fietsen is gezond, goedkoop en gemakkelijk. Fietsprojecten zijn bovendien bijzonder kostenefficiënt: met relatief kleine investeringen zijn grote resultaten te bereiken op het gebied van gezondheid, bereikbaarheid en het milieu. We willen de fiets een prominente plaats geven in het provinciale verkeer- en vervoersbeleid en het provinciale sportbeleid.

De elektrische fiets is steeds populairder: steeds meer mensen gebruiken hem om onze provincie te ontdekken of voor het woon-werkverkeer. De provincie neemt daarom het voortouw om een samenhangend hoofdnetwerk voor de fiets vast te stellen met daarin snelfietsroutes als aparte categorie. Dit doen wij samen met wegbeheerders en in overleg met belanghebbenden. Prioriteit hebben de routes die regio’s verbinden met stedelijke centra en de stedelijke centra onderling.

Bij de opwaardering van de N35 kruispunt Bos in Raalte hebben bewoners van de wijk Noordwest-Raalte zorgen over de verbinding met het centrum en omliggende faciliteiten. We gaan kritisch kijken wat de fietsstromen Noord-Zuid en Oost-West zijn en zetten ons in voor een veilige fietsverbinding.

Waar de provincie zelf wegbeheerder is, zorgt ze voor uitmuntende fietsinfrastructuur zowel in aanleg als onderhoud, met aandacht voor de natuur en omgeving en volgens de richtlijnen voor een snelle, veilige en comfortabele fietsinfrastructuur (CROW-richtlijnen). De komende periode willen we de budgetten voor verkeerseducatie en fietsstimuleringsprogramma’s verhogen zodat Overijssel een veilige en prettige fietsprovincie is en blijft.

Recreatief fietsen biedt economische perspectieven. Daarom dient de provincie meer te investeren in een veelzijdig aanbod van recreatieve en toeristische fietsvoorzieningen zoals veerpontjes, picknickplaatsen en fietsroutes. We vergroten de aantrekkelijkheid van recreatieve fietsroutes door het weren van doorgaand gemotoriseerd verkeer en wij stimuleren dit bij andere wegbeheerders. Wij willen in de komende vier jaar uitgroeien tot ‘beste fietsprovincie van Nederland’. De fietsveiligheid en het comfort worden verbeterd door bijvoorbeeld ongelijkvloerse kruisingen voor fietsers bij turborotondes, goed zichtbare kantmarkering (zeker bij routes zonder verlichting), goed onderhoud en tijdige gladheidsbestrijding op de provinciale fietspaden. Het moet voor gebruikers eenvoudig zijn om schade of onveilige situaties te melden en deze meldingen moeten adequaat worden opgepakt.

Veilig (fiets)verkeer

De veiligheid van de kwetsbare verkeersdeelnemer zoals schoolgaande jeugd heeft onze prioriteit. Het aantal verkeersslachtoffers en ongevallen met zwaar letsel willen we de komende vier jaar terugdringen. Daarnaast is het noodzakelijk dat we weggebruikers stimuleren zich veiliger in het verkeer te gedragen. Dit kan door de infrastructuur zo aan te passen dat veilig gedrag wordt uitgelokt, door weggebruikers aan te spreken op ongewenst gedrag en door de rijvaardigheid te verbeteren. Daarnaast willen we concrete aanpassingen van de infrastructuur bij onveilige situaties zoals op veel parallelwegen, smalle en onoverzichtelijke fietspaden, op- en afritten van autowegen en bij scholen. We zoeken hierbij de samenwerking met de veiligheidsinstanties zoals Veilig Verkeer Nederland. Doel is de veiligheid voor fietsers en andere weggebruikers te verbeteren.

Knooppunten voor fiets en ov

De PvdA investeert in de combinatie fiets en openbaar vervoer. Bij ov-knooppunten zorgen we voor voldoende en goede fietsparkeervoorzieningen en toiletvoorzieningen, deze laatste hebben niet alleen een functie voor reizigers, maar ook als openbaar toilet. Deelfietssystemen zoals de ov-fiets worden op ov-knooppunten verder gestimuleerd.

Wandelen, leuk en gezond

Tijdens de coronaperiode zijn we steeds meer gaan wandelen. Wandelen is leuk, gezond en toegankelijk. Iedereen heeft recht op een mooi ommetje vanaf de voordeur. Om gewoon een frisse neus te halen, een stuk hard te lopen, de hond uit te laten of een lunchwandeling te maken. Daarnaast is wandelen een gezonde en duurzame vorm van mobiliteit.

Een mooie wandelomgeving motiveert om meer te gaan wandelen. Daarom streeft de PvdA naar een goede wandelinfrastructuur met een uitgebreid, veilig en toegankelijk netwerk van wegen en paden en kijken wij naar de vergroening van steden en dorpen. We stimuleren de aanleg van nieuwe wandelpaden en -verbindingen en hebben aandacht voor zulke verbindingen bij de aanleg van nieuwe barrières, zoals autowegen. Ook zijn wij voorstander van het zoveel mogelijk openstellen van terreinen voor wandelaars.

We maken ons sterk voor Nederland als wandelland; met een routenetwerk van mooie en goede lange-afstands-wandelpaden. Hierin hebben we speciale aandacht voor de onverharde, cultuurhistorische en groene paden. De verbinding van deze paden aan het openbaar vervoernetwerk moet verbeterd worden. De financiering van wandelroutenetwerken willen we borgen in de provinciale begroting.

Wegen

Goede veilige wegen zijn belangrijk om te komen waar je moet wezen. Bij het investeren in wegen hanteren wij de volgende prioriteiten: (1) veiligheid, (2) leefbaarheid en (3) doorstroming. Verbeteren van veiligheid en leefbaarheid zijn leidend bij de aanpak van knelpunten. Daar waar doorstroming een knelpunt vormt wordt gericht geïnvesteerd in slimme oplossingen die we kennen uit eerdere ervaringen en projecten.

In Overijssel liggen verschillende rijkswegen, zoals de N50, N35 en de N36. De veiligheid, doorstroming en leefbaarheid bij deze wegen is primair een verantwoordelijkheid van het Rijk. We zetten alles op alles om het Rijk te doordringen dat zij haar verantwoordelijkheid moet nemen en de noodzakelijke investeringen doet, zoals realisatie van de marsroute N35 (2×2 rijbanen van Zwolle naar Enschede). De onveiligheid op N50 en N36 moet zo snel mogelijk door het rijk worden opgepakt. Als provincie kunnen we wel voorfinancieren om geplande maatregelen te bespoedigen.

Bij investeringen in de hoofdrijbaan beoordelen we ook effecten voor verkeersdeelnemers op parallelwegen en fietspaden. De veiligheid van (kwetsbare) verkeersdeelnemers en aanwonenden is een integraal onderdeel van de aanpak en geen sluitstuk.

We zijn geen voorstander van nieuwe wegen. Nieuwe wegen zijn duur, nemen ruimte in beslag en zetten aan tot meer autovervoer. Bij capaciteitsproblemen gaan wij uit van de volgorde: (1) Spreiding door techniek en bevordering van alternatieven; (2) matigen van snelheid; (3) doorstroombevorderende maatregelen, (4) situationeel verbreden/wijzigen en pas als laatste (5) grootschalige verbreding. De bestaande afspraken zoals de marsroute voor N35/Zenderen respecteren we.

Deelauto’s

We hebben steeds meer auto’s in Nederland. Ten opzichte van tien jaar geleden is het aantal gestegen met 13,8 %. Wij bevorderen deelauto-initiatieven, vooral bij ov-knooppunten. Zulke initiatieven verminderen het ruimtegebruik en milieubelasting, stimuleren autogebruik op maat en sluiten nauw aan bij alternatieven als fiets en openbaar vervoer. Nieuwe technologie biedt veel mogelijkheden om slimme manieren van mobiliteit en het gezamenlijk gebruik van vervoermiddelen aan te wakkeren. Wij benutten deze nieuwe mogelijkheden graag, vooral waar het de bereikbaarheid van onze inwoners bevordert. Hierbij ondersteunen we ook lokale initiatieven rond deelmobiliteit. Tegelijkertijd letten we op de gevolgen van deze ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, vooral waar het gaat om ongewenste uitholling van arbeidsvoorwaarden en verdringing van bestaande arbeidsplaatsen.

Elektrisch rijden

De provincie steunt elektrisch autorijden omdat dit schoner en zuiniger is dan rijden op benzine of diesel. Een elektrische auto stoot geen luchtverontreinigende stoffen uit, en dat is belangrijk voor de luchtkwaliteit in onze steden en langs drukke wegen. De provincie bouwt samen met gemeenten en netbeheerders verder aan een solide publieke laadinfrastructuur, waarbij we zoveel mogelijk gebruik maken van nieuwe technieken om auto’s slim en snel op te laden.

Elektrisch zwaar transport vraagt om een ander soort laadinfrastructuur. Waar we duurzaam transport kunnen stimuleren hebben we oog voor deze infrastructuur en kijken we hoe we dit kunnen ondersteunen.

Een goede en slimme ruimtelijke inpassing van de laadpaalinfrastructuur is belangrijk. De techniek zoals toegepast door de zonneparkeerplaatsen van het bedrijf AmperaPark vinden we we daar een mooi voorbeeld van. ‘Slim’ inpassen betekent ook dat het laden aangepast wordt aan de beschikbare capaciteit op het netwerk en het aanbod van duurzame elektriciteit. Samen met gemeenten en gebruikers werken we aan de uitdagingen die we tegenkomen op dit vlak, denk aan het tegengaan van ‘laadpaalkleven’, werken met verschillende tarieven of de mogelijkheid om laadpalen te reserveren.