Als rasechte Tukker heb ik er even aan moeten wennen, maar ik leef in een slimme stad, een smart city, zoals Enschede zich graag noemt: “von ie ok nig da’t weer weer slim drok was in de stad?’ roept voor mij nog steeds andere beelden op dan het Engelse ‘smart’. Want daarover gaat het, onze verbasterde vertaling van een stad van de toekomst waarin we graag zouden leven: een stad waarin nieuwe technologie, met name internet en ICT, ons al burgers helpt. Om beter te zorgen voor elkaar, voor schone straten, voor veiligheid op straat, voor ouderenzorg, om vandalisme en erger tegen te gaan.
We zien daarvan in Twente erg mooie voorbeelden. Zo is er de Politie Twente die onlangs in een landelijke wedstrijd erg hoog scoorde met de wijze waarop met behulp van Facebook, vloggen en Instragram geprobeerd wordt burgers te betrekken bij het politiewerk. Een parel van Twents publiek ondernemerschap. Niemand in ‘Den Haag’ heeft er om gevraagd, de eenheid Twente krijgt er niet meer geld voor, integendeel. Maar wat de vele professionals die hierbij betrokken zijn motiveert, is dat ze enthousiaste reacties van de mensen op straat en in de wijk krijgen. Het draagt bij aan het gevoel van veiligheid en het leidt tot goede resultaten. Slim toch?
In diezelfde stad gaat het, zoals in veel steden in Nederland, slecht met het anders organiseren van het ophalen en verwerken van huisvuil. Typisch een onderwerp van sociale veiligheid, van hygiëne, iets dat ons allen aangaat. Niet gek dus dat het stadsbestuur inzet op nieuwe aanpakken om de burger beter te betrekken. Van een ‘slimme stad’ zou je dan verwachten dat het bestuur hightech methoden inzet om de burger echt te ondersteunen, hem en haar goed en op maat te informeren. Niet dus. De burgers zien wat ze zien: puinhopen, ophopend vuil, toestanden. Hoezo slim?
Erg jammer ook dat datzelfde stadsbestuur, omwille van een bezuiniging van 1 ton, terwijl we miljoenen steken in de TechBase een paar straten verderop, de plannen voor een smart city op de lange baan schuift. Alsof Max Verstappen even een pitstopje extra doet om energie te besparen. Weg race, weg jarenlang opgebouwd internationaal profiel. Poundfoolish Pennywise, zeggen onze Britse vrienden hierover.
Een fijn voorbeeld van een ‘slimme stad’ is dat Enschede landelijk koploper is van een vorm van burgerraadpleging die zijn weerga nog niet kent. Voor het eerst in Nederland werken enkele honderden burgers systematisch aan oplossingen voor een taai en complex probleem: goede omgang met vuurwerk. Niet alleen bij oud en nieuw, maar ook het hele jaar door. Uniek is dat de burgemeester, als bestuurlijk verantwoordelijke voor veiligheid, zich gecommitteerd heeft om de ‘burgerbesluiten’ die hier eind november uitrollen, in de Raad te verdedigen. Nieuwe media, waaronder een digitaal platform waarop de honderden burgers in enige beslotenheid en vrijheid konden communiceren, maar ook Facebook, huis aan huis kranten, en een reeks bijeenkomsten in wijken en tijdens DR’AN17, hebben flink geholpen. Even los van de oplossingen en burgerbesluiten die op tafel komen: hier zie je ‘slimme burgers’ in actie om lastige onderwerpen aan te pakken, dit wens je elke stad toe!
Maar ja, hoe anders kijkt ons landsbestuur naar dit soort dingen. Waar gezaghebbende adviesorganen op rij onze regering waarschuwen voorzichtig te zijn met ingrepen in de privacy van onze burgers, en een oproep tot een referendum over de ‘sleepwet’ in no time 400.000 handtekeningen oplevert, vindt de CDA partijleider in de Tweede Kamer het gepast om alvast te vertellen dat hij met dat referendum niets gaat doen. Dank je wel bezorgde burgers, wij hebben geen ‘slimme burgers’ nodig, wij weten wat goed voor u is, slaapt u maar rustig verder. En dat anno 2017.
Ik verkeer veel in Duitsland en Belgie en reis net terug voor een kort werkbezoek aan Milaan. Hoe volstrekt anders werken deze landen aan een ‘slimme samenleving’! Hier in Milaan ontwikkelt een groot academisch ziekenhuis zich tot betrouwbare databank voor de burger. Om vanuit die big data allerlei ‘slimme diensten’ te ontwikkelen. Van telezorg voor ouderen en voor mensen op de werkplek, op afstand bestuurde electrische auto’s die ouderen aan het maatschappelijk verkeer laten deelnemen, tot het volledig omturnen van het ‘ziekenhuis’ naar een ‘social lab’ waar oud en jong graag komen. Waar bijv hoogwaardige digitale kunst in alle delen van het ziekenhuis burgers betrekt bij gezond zijn en blijven. Het St Rafael ziekenhuis tekent er met zijn partners voor om voor de 3 miljoen inwoners in en rond Milaan een ‘gezonde stad’ te garanderen. En dat zonder winst te maken. Hoe anders dan in Nederland, waar ziekenhuisbesturen de deuren gesloten houden voor niet medische activiteiten (behalve een snoep en bloemenwinkel) en stadsbesturen denken ‘slim’ te handelen door hun hele datahuishouding op straat te zetten en ermee te cashen; slim toch?
“’t mot nig nog slimmer wur’den” zou menige Tukker zeggen. Als sociaal democraat zeg ik: mensen, het gaat om jullie ‘slimme stad’, hou die zelf in handen, slimme burgers aller landen, verenigt u!
