De ruimte om ons heen

Het recht op een huis

Iedereen heeft recht op een betaalbare en gezonde huisvesting, een fijn dak boven zijn of haar hoofd. Dat staat niet alleen in onze grondwet, voor ons is dat ook een moreel recht. De huidige situatie met torenhoge huizenprijzen en woekerhuren zorgt voor wrijving en een groeiende tweedeling in onze maatschappij. Daarom is het van groot belang dat we meer koop- en huurhuizen bouwen en dat we zorgen dat deze huizen betaalbaar blijven. Dit betekent het beteugelen van de markt van huisjesmelkers en grondspeculanten. Dit kunnen we als provincie niet alleen: we willen dit doen samen met de rijksoverheid en gemeenten.

Beteugelen van de grond- en woningmarkt

De grond- en woningbouwmarkt is een markt die faalt. De macht van de grondspeculanten zorgt voor torenhoge prijzen en vertraging in de woningbouw. Actief grondbeleid door overheden en betere regels rond onteigening kunnen dit tegengaan. Wij vinden het maatschappelijk belang van betaalbare huisvesting belangrijker dan het eigendomsrecht van grondspeculanten en zijn daarom voor invoering van zulke regelgeving.

Woningen zijn om in te wonen, niet om mee te beleggen

In steden met een gespannen woningmarkt worden steeds meer woningen door beleggers gekocht om ze vervolgens duur te verhuren. Dit vinden wij ongewenst. Het doet de huizenprijs verder stijgen en de beschikbaarheid van koopwoningen afnemen, waardoor mensen gedwongen worden om forse huren te betalen. Het opkopen van woningen door beleggers gaan we tegen, bijvoorbeeld door het invoeren van een zelfwoonplicht, opkoopbescherming en een anti-speculatiebeding bij de verkoop van woningen. Zo blijven er meer huizen beschikbaar, met name voor starters. We zijn voor het belasten van inkomen uit huuropbrengsten en regulering van de vrije sector huurmarkt.

Volkshuisvesting en collectief bouwen

Wij willen dat woningbouwcorporaties hun rol en positie als volkshuisvester weer sterk gaan vervullen door huizen te verhuren aan de grote groepen mensen die om woningen staan te springen. Daarom investeren we flink in sociale woningbouw en krijgen corporaties de ruimte om ook betaalbare woningen aan middengroepen te verhuren.

Vormen van collectief bouwen, zoals ‘Collectief Particulier Opdrachtgeverschap’ en ‘Knarrenhofjes’ moedigen we aan, mits deze toegankelijk zijn voor een brede doelgroep. We organiseren provinciale ondersteuning voor zulke initiatieven, zodat zij kunnen versnellen en van elkaar kunnen leren.

Nieuwe wijken en afspraken met gemeenten

We willen de woningbouw versnellen. Dat kan door goed samen te werken, zoals nu al gebeurt in het Zwols Concilium en Platform Wonen Deventer, en door gemeenten te helpen bij trajecten voor vergunningverlening. We zien ook volop kansen in het ombouwen van bestaande panden zodat ze geschikt worden gemaakt voor bewoning. Tijdelijke woningen kunnen een rol spelen in het opvangen van een piekvraag, bijvoorbeeld als overbrugging naar een permanente woning of bij de opvang van vluchtelingen of arbeidsmigranten, maar zijn geen goede oplossing voor het structurele tekort aan huizen.

We willen zoveel mogelijk binnenstedelijk of -dorpelijk te bouwen, maar om de wooncrisis op te lossen is bouwen binnen bestaande bebouwingsgrenzen niet voldoende. Daarom gaan we actief met gemeenten op zoek naar plaatsen voor nieuwe wijken rond steden. Bij de bouw van deze nieuwe wijken staat leefbaarheid voorop. We willen nieuwe leefgemeenschappen bouwen met fatsoenlijke voorzieningen en een goede aansluiting op openbaar vervoer. Dorpen mogen uitbreiden om in de woningbehoefte van de eigen inwoners te voorzien.

Op sommige plekken is meer behoefte aan starterswoningen; op andere plekken juist aan woningen voor senioren, al dan niet in combinatie met zorg. Daarom maken we met gemeenten niet alleen afspraken over het aantal woningen, maar ook over het type woningen. Zo kan iedereen wonen in een huis dat bij zijn of haar situatie past. Hierbij hebben we speciale aandacht voor betaalbare huurwoningen.

Bouwen voor morgen

We stimuleren projecten gericht op levensloopbestendig bouwen in een levensloopbestendige omgeving. Als door ons gewenste ontwikkelingen stuit op belemmerende regels, dan nemen we die samen met andere overheden zoals de gemeente(n) en het Rijk weg. Tenslotte zetten we ons in voor natuurinclusief en circulair bouwen.

Vakantiewoningen

Vakantiewoningen zijn meestal niet bedoeld en niet geschikt voor permanente bewoning. Bovendien is het op veel plekken niet wenselijk dat toeristische woningen in natuurgebieden permanent bewoond worden. Daarnaast kan de combinatie van wonen en recreëren op een vakantiepark zorgen voor overlast en verminderde toeristische aantrekkelijkheid. De PvdA is daarom geen voorstander van permanente bewoning van vakantiewoningen. In situaties waarin een vakantiewoning toch geschikt is voor permanente bewoning, zien wij liever dat deze woning een woonbestemming krijgt, dat zorgt voor duidelijkheid en zekerheid.

Een ruimtelijke visie voor morgen

We hebben veel ambitie in Overijssel. We maken plannen op het gebied van ruimte, water, milieu, natuur, landschap, verkeer en vervoer, infrastructuur, energie en cultureel erfgoed, terwijl elke vierkante meter in Overijssel nu al één of meerdere functies heeft. Al deze opgaven vragen om regie, zodat wat goed is behouden wordt, en wat beter kan de ruimte krijgt.

In het allesomvattende plan voor Overijssel – de omgevingsvisie – stelt de provincie de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vast: waar is ruimte voor welke ontwikkeling, en waaraan moet deze voldoen. De PvdA steunt de gekozen uitgangspunten van het perspectief “Zelfbewust Overijssel” in de nieuwe omgevingsvisie. Hierin staat dat activiteiten moeten passen binnen het bodem- en watersysteem op die plek, terwijl het tegelijk ruimte biedt aan initiatieven om zich te ontwikkelen. Dat betekent dat niet alles overal kan. Wij vinden het belangrijk om hier helder en transparant in zijn.

We hechten veel waarde aan natuur, bodem, lucht en water. We maken ons hard voor de bescherming die daarvoor nodig is. We willen ruimte geven aan ontwikkelingen als woningbouw met oog voor kwetsbare waarden zoals landschap en natuur. Het is daarnaast van groot belang dat de verdere invulling van deze omgevingsvisie samen met betrokkenen wordt gedaan. Wij zien er scherp op toe dat de belangen van de omwonenden worden meegewogen en dat alle betrokkenen op een gelijkwaardige manier de mogelijkheid krijgen hun inbreng te leveren. We ondersteunen de inbreng van vrijwilligers (bv. natuur, cultuurhistorie, milieu, landschap, fietsmobiliteit etc.) die niet voor hun eigen belang opkomen bij het opstellen van ruimtelijke beleid in de provincie. Ook zorgen we voor een provinciale inbreng rond deze thema’s. Zo zorgen we ervoor dat alle belangen een echte plek krijgen en dragen we bij aan ruimtelijke kwaliteit.

Water en bodem

De grond en het water onder onze voeten vormen letterlijk de basis waarop we leven. We gaan zuinig om met onze ondergrond, zodat we zeker zijn dat vele generaties na ons óók van het mooie Overijssel kunnen genieten. Commerciële belangen vinden wij ondergeschikt aan leefbaarheid en duurzaamheid. Dat verhaal vertellen we consistent, zowel binnen onze provincie als daarbuiten, in Den Haag of Brussel.

Bij het realiseren van een een klimaatbestendig en veilig bodem- en watersysteem zijn de waterschappen en Vitens belangrijke partners. Alleen samen met hen kunnen we onze ambities realiseren. In de meeste waterschappen in Overijssel is de PvdA niet zelfstandig vertegenwoordigd, maar werken we samen met Water Natuurlijk, omdat onze doelstellingen en idealen voor waterbeheer dezelfde zijn.

We zijn zeer terughoudend met het opslaan van stoffen in de bodem die daar niet thuishoren. Alleen waar dit bijdraagt aan belangrijke andere duurzaamheidsdoelstellingen (bijvoorbeeld de opslag van waterstof) en er geen risico’s voor milieu en omwonenden zijn, is dit voor ons een mogelijkheid.

In Overijssel zijn verschillende kleine gasvelden in productie. We willen deze productie afbouwen en bij schade moet sprake zijn van omgekeerde bewijslast. Dat betekent dat de veroorzaker, de gasproducent, moet aantonen dat de schade niet is ontstaan ten gevolge van de winning en dus bewoners en andere betrokkenen makkelijker schadeloos gesteld worden.

Waterkwaliteit

In de Kaderrichtlijn Water staan afspraken die ervoor moeten zorgen dat uiterlijk in 2027 het water in alle Europese landen voldoende schoon en gezond is. In bijna heel Overijssel is de waterkwaliteit onvoldoende. Er is dus veel werk aan de winkel. De provincie neemt zo snel mogelijk alle noodzakelijke maatregelen om een goede kwaliteit te realiseren voor zowel grondwater als oppervlaktewater. Dit is goed voor de natuur en voor mensen. Dit doen we in samenhang met andere opgaven rond milieu en klimaat.

Ons grondwater is van essentiële waarde voor onze watervoorziening: nu en in de toekomst. Nog te vaak wordt drinkwater bedreigd door bodemverontreiniging en de introductie van bodemvreemde stoffen als bestrijdingsmiddelen en afvalwater. Ook in stedelijk gebied zetten we in op maatregelen om verontreiniging door bestrijdingsmiddelen en medicijnresten te voorkomen. We kijken hierbij zowel naar gedragsverandering als handhaving.

Droogte en wateroverlast

Steeds vaker is het weer extreem. Heel veel regen of juist langdurige perioden met droogte en warmte komen vaker voor. Voldoende en goed (zoet) water is belangrijk voor mens, landbouw en natuur. Dit is door klimaatverandering steeds minder vanzelfsprekend. Om in droge periodes toch voor voldoende water te zorgen zetten we in op natuurlijke klimaatbuffers waarin water wordt vastgehouden, en op een goede grondwaterbalans. Om verdroging tegen te gaan is het belangrijk dat voldoende grondwater beschikbaar is. Dit realiseren we door meer water in de bodem op te slaan en minder te onttrekken in tijden van droogte. Het bufferen van met name oppervlaktewater kan vaak in combinatie met natuur, recreatie en een aangepaste vorm van landbouw. Het grondgebruik dient zich aan te passen aan de mogelijkheden die het natuurlijk systeem biedt.

Iedereen heeft recht op droge voeten. Daarom zorgen we voor een robuuste bescherming tegen hoogwater en overstromingen. We zien dat gebieden die divers zijn ingericht, bijvoorbeeld met veel groen en bomen, beter bestand zijn tegen extreem weer. Dit geldt zeker in bebouwd gebied. Riolering raakt daar overbelast bij forse neerslag. Het is daarom noodzakelijk dat zoveel mogelijk water in de grond kan wegzakken, zodat het niet meer via het riool hoeft te worden afgevoerd. Daarom stimuleren we dat in stedelijk gebied stenen worden vervangen door groen. We bevorderen de afkoppeling van de regenwaterafvoer en stimuleren de aanleg van groene daken. Naast het bouwen van stevige waterkeringen zetten we in op ‘bouwen met natuur’, óók waar het gaat om waterbeheer.

Grondwater

In Overijssel is grondwater schaars. Om het grondwater goed te kunnen beheren is het van belang dat de provincie beter zicht heeft op grondwateronttrekkingen en gebruik van grondwater. Hiervoor is een meer volledige registratie van onttrekkingen, ook van de door de waterschappen vergunde onttrekkingen, essentieel.

Drinkwater

Drinkwaterwinning wordt steeds lastiger door verontreinigingen en de negatieve effecten van drinkwaterwinning op de omgeving. Waterbesparing is een goede manier om een tekort aan drinkwater tegen te gaan: wat we niet gebruiken hoeven we ook niet te winnen. Samen met Waterleidingbedrijf Vitens en andere partners willen we waterbesparing bereiken bij bedrijven en inwoners. Daarbij zetten we in op verhoging van de tarieven voor grootgebruikers.

Chemische bestrijdingsmiddelen, stikstof en medicijnresten vervuilen ons water. Waterreiniging is moeilijk en kostbaar. Tegen vervuiling treffen we maatregelen, zodat deze stoffen niet meer terecht komen in ons oppervlaktewater of in het grondwater.

Om voldoende drinkwater te garanderen is dringend nieuwe winning nodig. Bij het kiezen van de plek om water te winnen is het voor ons van groot belang dat er geen negatieve effecten zijn op de omgeving, waaronder natuur of eigendommen. We zetten een drinkwaterstrategie op voor de lange en middellang termijn. Wij zien kansen in het winnen van drinkwater uit oppervlaktewater, zoals de IJssel.

Gezondheid, van groot belang

Schone lucht, zuiver water en een gezonde bodem zijn van levensbelang en zeker geen vanzelfsprekendheid. We ondersteunen het Schone Lucht Akkoord en sluiten aan bij normen van de World Health Organization.

Nieuwe, vaak onzichtbare, ontwikkelingen bedreigen de kwaliteit van onze leefomgeving. Denk bijvoorbeeld aan zeer zorgwekkende stoffen, dierziekten die overdraagbaar zijn op mensen (zoönose) en (ultra) fijnstof waardoor veel levensjaren verloren gaan. Als het eropaan komt verkiezen wij welzijn en gezondheid van velen boven economische belangen van enkelen.

Vergunningverlening en handhaving

De provincie is bevoegd gezag voor het afgeven van omgevingsvergunningen. De provincie is ook belast met de controle op de naleving van deze vergunningen. Wij vinden dit een belangrijke taak, daarom willen we dat de provincie actief controleert en handhaaft.

Asbest

Asbest is een gevaar voor de volksgezondheid. Asbest is te vinden op het dak, in de muur en in de bodem, met name in Twente. Door het verweren van asbestdaken spoelen de vezels uit op de grond rondom de daken. Wanneer asbestvezels en asbestpulp in de leefomgeving van mensen aanwezig zijn, is dat een gezondsheidsrisico. Helaas gaat de sanering (te) traag en risico’s van illegale storting, branden en verontreiniging nemen toe. Wij willen saneren van asbestverontreiniging blijven stimuleren.

Bedrijven in kernen en leefbaarheid

Op een aantal plekken in Overijssel staan forse ‘solitaire fabrieken’ middenin dorpskernen. Hun locatie is historisch zo gegroeid maar is inmiddels vaak verre van ideaal. Alhoewel ze voldoen aan de wettelijke eisen, zorgen ze voor overlast bijvoorbeeld door stof, stank, geluid of vrachtwagens die dwars door het dorp moeten. Hierdoor worden leefbaarheid en de ontwikkelkansen van de kern fors aangetast. Veevoerfabriek ABZ in Markelo is hiervan een prangend voorbeeld.

Wij zouden graag hebben dat deze bedrijven uit de dorpskern verdwijnen maar zien ook dat gemeenten dit niet alleen voor elkaar kunnen krijgen. Daarom ondersteunt de provincie gemeenten bij de verplaatsing van deze bedrijven, mits alle betrokken partijen bereid zijn inzet te leveren.

Luchtvaart en vliegroutes

De laagvliegroutes van en naar Lelystad Airport leiden tot veel maatschappelijke onrust in Overijssel en daarbuiten. Het woon- en leefgenot van veel inwoners van onze provincie is in het geding. Bij een project dat zo’n grote impact heeft op zoveel mensen moet het proces kraakhelder zijn, moeten alle betrokkenen worden gehoord en moeten de belangen van onze inwoners serieus worden genomen. Dat is in de afgelopen periode onvoldoende gebeurd. Inwoners verwachten terecht dat eerlijke, transparante proces met een duidelijk standpunt. Wij zijn helder: de opening van Lelystad Airport past niet in de huidige ontwikkelingen rond klimaat en stikstof, daarom zijn wij tegen de opening en uitbreiding.

Kanaal Almelo – De Haandrik

Niemand is onfeilbaar en ook de provincie maakt fouten. Bij de verdieping van het kanaal Almelo – De Haandrik is schade ontstaan aan woningen in het gebied. De zorgen, teleurstelling en woede van de gedupeerden zijn begrijpelijk en veelal terecht. Daarom is het goed dat de provincie een schaderegeling heeft getroffen. Wij vinden die passend en zullen toezien dat deze op de juiste wijze wordt uitgevoerd. Het hanteren van de menselijke maat, transparantie en rechtvaardigheid zijn daarbij voor ons leidend.