Universiteit Twente kan meer betekenen voor stad en regio

Krimp ligt voor Twente op de loer. De Universiteit Twente kan veel meer doen om de dreigende spiraal te doorbreken.

Hoe kwetsbaar is Twente, en zijn de gemeenten die daarin liggen? In wezen is Twente een potentieel krimpgebied. Minder banen, minder mensen, minder aandacht en feitelijk een spiraal omlaag. Als we dit als bedreiging zien moet het openbaar bestuur en het bedrijfsleven willen ontdekken welke ontwikkelingen kansen bieden.

Natuurlijk vinden we in Twente dat we de mooiste woonplek van de wereld hebben. Een afwisselend kleinschalig landschap rond gemeenten met een menselijke maat die niet de hectiek van de Randstad kennen, maar ook niet de stress en de onpersoonlijkheid. Dat is een kracht. Net zoals de aanwezigheid van de Universiteit Twente een kracht vertegenwoordigt. Maar die kracht zou voor de regio in het algemeen en Enschede in het bijzonder veel effectiever ingezet kunnen worden. De UT is in mijn ogen erg op zichzelf gericht, in tegenstelling trouwens tot de Hogeschool Saxion, en lijkt weinig rekening te houden met haar betekenis voor de omgeving waarin ze existeert.

De UT wil zich bijvoorbeeld nog steeds concentreren op de campus aan de rand van Enschede, terwijl de stad en de studenten elkaar willen opzoeken. Een universiteit die de faculteit ITC verplaatst vanaf de Hengelosestraat in de stad naar haar eigen terrein. Een plek waar studenten liever niet wonen omdat de ‘reuring’ nu eenmaal in de binnenstad is. Hoe slim is dat voor een universiteit die het toch ook moet hebben van haar verbondenheid met de regio?

En waarom wordt de huidige campus niet gepositioneerd als een bijzonder ‘industrieterrein’, de innovatiecampus Twente? Dat zou ruimte geven voor het anders denken over de plaats van de universiteit in de stad en nieuwe kansen creëren. Waarom wordt de faculteit Technische Geneeskunde niet gekoppeld aan het Medisch Spectrum Twente (MST) in Enschede, het grootste niet-academische ziekenhuis van Nederland? Een fantastische kans om samen met revalidatiecentrum Roessingh toe te werken naar een academische status voor het MST. Inderdaad op het terrein van het oude ziekenhuis Stadsmaten.

Het eerste gebouw dat op het UT-terrein gebouwd is, zo’n zestig jaar geleden, is het bestuurscomplex bij de ingang van het terrein. Het einde van de levensduur van dat gebouw moet in zicht zijn. Waarom moet het universiteitsbestuur eigenlijk op het terrein van de innovatiecampus Twente zitten? Waarom niet in de stad, samen met een groot deel van de ondersteunende diensten die kunnen meeverhuizen richting binnenstad. Efficiënt samenwerkend met de faciliterende diensten van Hogeschool Saxion.

En dan de studentenvoorzieningen. Nu op het terrein van de UT, want daar zouden de studenten wonen. Het zijn van een campusuniversiteit was lange tijd het onderscheidende van de UT. Maar nu de studenten in grote getale de stad als hun woonplek hebben omarmd, net als de studenten van Saxion, zou er ruimte moeten ontstaan voor een anders omgaan met de stad Enschede. Studenten zoeken nu al werkplekken in de stad.

Iets anders: waar kan ik met mijn laptop in de buurt van mijn woonplek rustig studeren? Een grote nieuwe universiteitsbibliotheek/stadscampus, te ontwikkelen samen met Saxion en de gemeentelijke bibliotheek, geeft heel veel ‘massa’, die investeringsruimte biedt. Daarmee ontstaan voor alle partijen extra kansen: van sportschool tot studentenmensa en van culturele initiatieven, filmzalen en studium generale tot plek voor openbare lessen, et cetera.

Een nieuwe ontmoetingsplaats waar jonge mensen met ideeën elkaar tegenkomen, elkaar kunnen inspireren en ook bijdragen aan een stad met meer reuring en levendigheid. Wat op zijn beurt weer zorgt voor een aan Enschede gekoppeld imago, dat weer meer studenten kan aantrekken.

Het terrein van de UT wordt net als de Technische Universiteit Eindhoven bij de Brainport Regio Eindhoven de spil van de innovatiecampus Twente. Een terrein met MESA+ en alle andere laboratoria, met contractonderzoek, met start-ups van bedrijfjes. Een terrein dat natuurlijk uiteindelijk gewoon Eindhoven naar de kroon steekt. In het zuiden wordt wel erg veel aan windowdressing gedaan terwijl Twente vaak beter presteert. Een brutalere opstelling vanuit een nieuw perspectief wil soms helpen!

Tot slot. Zoek de samenwerking met één van de grootste universiteiten van Duitsland, en wel die in Münster. Een samenwerkingsconstructie die in de Europese Unie als een vernieuwend initiatief kan worden omarmd. Passend bij de innovatieprogramma’s van de EU waar met smart wordt gezocht naar grensoverschrijdende integratie van instituten.

En… De treinverbinding is er al. Tussen binnenstad Enschede en universiteit en binnenstad in Münster. Waar wachten we nog op?

Dit opiniestuk werd eerder gepubliceerd in Tubantia op 8 maart 2014.