Airco of ijsjes: gastles op de Thorbecke Scholengemeenschap

Het is 19 september. Buiten schijnt de zon. Ik sta voor twee klassen VWO-5 van de Thorbecke Scholengemeenschap in Zwolle om een gastles te geven. Maar het is vrijdagmiddag op de rand van misschien wel het laatste mooie weekend van het jaar, het lokaal is een broeikas en de scholieren zijn begrijpelijk rumoerig. In de politiek noemen we zoiets een uitdagende omgeving. Voor leraren is het alledaagse kost.

De gastlessen worden georganiseerd en begeleid door ProDemos. Die club laat jongeren op een laagdrempelige manier kennis maken met de politiek. Ze organiseren democratiespellen op het provinciehuis en gastlessen waarin politici vertellen over de spelregels van de democratie en hoe scholieren zelf invloed kunnen uitoefenen in de gemeente, de provincie, het land en Europa.

Vandaag is die taak aan de Zwolse gemeenteraadsleden Reinier Mulder (ChristenUnie), Patrick Rijke (GroenLinks) en mijzelf. Rijke vertelt zelf docent Grieks en Latijn te zijn geweest. “Doen jullie ook aan politiek?” vraagt hij de scholieren. Eén van de jongens knikt zijn hoofd. “Ja, door te stemmen. ” “Wij mogen nog helemaal niet stemmen,” protesteert een meisje. De jongen lijkt wat beteuterd door die terechtwijzing: “nou, in het algemeen dan, hé.”

“Vinden jullie het hier ook zo warm?” vraag ik de scholieren. Dat krijgt de aandacht, en algemene instemming. “Stel nou dat wij met z’n allen besluiten, ‘dit kan zo niet’. Wat doen we dan? Hoe veranderen we hier iets?” Langzaam maar zeker komen er ideeën los. We kunnen bijvoorbeeld een klassenvertegenwoordiger benoemen. Die moet dan met de directie gaan praten over oplossingen: kortere lessen, airconditioning installeren, of iedereen elk uur een ijsje.

En daar ga je al: die airconditioning klinkt goed, maar ongeveer de helft van de scholieren is ook wel te porren voor een ijsje. “Dan kunnen we misschien wel niet allemaal onze zin krijgen. Als nu blijkt dat we niet genoeg geld hebben voor airconditioning, dan kan het zijn dat we het samen met een ijsje moeten doen. Je moet soms stapjes naar elkaar toe doen, en je moet aan je achterban kunnen uitleggen waarom datgene dat je in eerste instantie wilde er misschien toch niet gaat komen”. Zo komen we uit bij de drie belangrijke taken van Nederlandse politici: volksvertegenwoordiging, kaderstelling en controle.

De ProDemos moderator schakelt over naar een ander onderwerp: waar ga je als politicus wel en niet over? Ik leg uit dat de provincie verantwoordelijk is voor vervoer, voor banen en in sommige gevallen voor stageplannen, en voor cultuur – waaronder het bevrijdingsfestival, wat op enthousiaste goedkeuring mag rekenen. “En waar moet Tijs zich nog meer op inzetten?” vraagt de moderator. “Die airco!” mompelt iemand achterin het lokaal.

Zo soebatten we nog even door totdat de zoemer gaat. De scholieren gaan ervandoor, op naar wat wel zo’n beetje de laatste les van de dag zal zijn. Wij hebben tien minuten om een kop koffie te halen en moeten er dan weer tegenaan voor de volgende klas. Ik snap die leraren wel. Het is hard werken en soms warm, maar fantastisch leuk om te doen.