Geniet je ook zo van het mooie weer? En heb je weer een baan en ben je wat optimistischer over de toekomst? Hartstikke fijn, wij als PvdA knokken voor meer banen en vooral eerlijk werk. Aan het weer kunnen we weinig doen. Maar als wethouders of ministers mooi weer spelen, dat kunnen we wel aanpakken! Ik bedoel dan: mooie verhalen over hoe goed het wel niet gaat met de zorg voor jongeren in de wijk. Met wijkteams. Met al die managers en al die dure gebouwen in de jeugdzorg die er niet meer zijn. Goeie zaak, vind je ook niet?
De realiteit is anders.
Ministers en wethouders hebben nu jarenlang lopen beweren dat ’t allemaal goedkoper kon. 25% korten op de jeugdzorg, eitje. Sociale wijkteams die jongeren weg zouden houden uit de ‘dure’ jeugdzorg, vinkje, gedaan. Niet dus. Feit is dat gemeenten met grote tekorten kampen. Feit is ook dat professionals in de jeugdzorg niet meer weten hoe ze het hebben. Veel jeugdzorgorganisaties ontvangen al jaren geen indexering voor het stijgen van salarissen; gemeenten ontvangen dat geld wel van het rijk, maar houden dat in eigen zak. Weg geld voor werkgevers in de zorg om hun mensen op te leiden. Opleiden? Leercoaches en interne opleidingen zijn allang wegbezuinigd. En oh ja, na de ‘transitie’ van rijk naar gemeenten zou vanzelf de ‘transformatie’ komen. Allerlei nieuwe spannende vormen van zorg waarin de jongere zelf centraal zou staan. Met apps en andere hippe dingen. En, gerealiseerd? Nada. Er is, alle innovatieprojecten ten spijt, domweg geen financiële ruimte om nieuwe aanpakken daadwerkelijk in de zorg op te nemen.
In bijvoorbeeld Twente zien we daar helaas veel voorbeelden van. Wij hebben als Provincie Overijssel jarenlang geïnvesteerd in het ‘1.000 Jongerenplan’. Erg geslaagd. Een innovatie waarvan iedereen zei: geweldig. Jongeren blij, jeugdzorgwerkers geïnspireerd, werkgevers bereid jongeren met minder goede kwalificaties een kans te geven op een baan. Maar toen: vanwege gebleken succes en de ‘transitie’ overgedragen aan de gemeenten. Opgenomen in het reguliere budget voor jeugd. Resultaat: exit specifieke aandacht voor deze jongeren. Grote werkgevers die het laten afweten, payrollers die daar als uitsmijters tussen staan: helaas, voor jou is er geen plek.
Enschede is een ander voorbeeld. Het is één van de grotere steden in het land waar de kosten in het sociaal domein en in de jeugdzorg hoog oplopen. Mede daardoor is er tekort van 12 miljoen alleen dit lopende jaar al. Ook vorig jaar is met een miljoenenverlies afgesloten. Dus zijn er bij de coalitievorming weer eens geluiden om nog verder te gaan bezuinigingen. Tja. Hoe ver wil je nog gaan? Wanneer gaan we eens anders naar onze zorg voor de jeugd kijken? Wanneer gaan alle onderwijsgevenden en jeugdzorgwerkers eens massaal de straat op om ouders en politici uit te leggen wat hun verantwoordelijkheid is? Heeft iemand ooit wel eens bedacht eerst te kijken of 25% korten op jeugdzorg wel haalbaar was? Waarom accepteren we niet dat goed onderwijs, goede huisvesting en goede zorg voor iedereen een recht is?
Mijn advies kort en krachtig, ‘2 dingen’, om met Joop den Uyl te spreken:
Nieuwe wethouders: heb lef, durf in de jeugd te investeren! Zorg dat alle kinderen toegang hebben tot onderwijs en tot jeugdzorg. Breng de jeugdzorg weer op peil. Voorkom daarmee oplopende kosten en vooral ellende voor kinderen en hun ouders. Voorkomen gemiste kansen. We hebben iedereen nodig in de komende jaren. Voor een stabiele en open samenleving. Voor de vele nieuwe banen waarvoor frisse jonge mensen nodig zijn. En ook voor onze gezamenlijke zorg voor ouderen.
Nieuwe wethouders en bestuurders van jeugdzorgorganisaties, ga rond de tafel en stop met die malle ‘marktwerking’. Ik spreek namens een topexpert op dit gebied, prof. Jan Telgen van onze Universiteit Twente, die vorige week bij zijn afscheidsrede stelde: de marktwerking in het sociaal domein is mislukt. Maak als gemeente weer meerjarenafspraken met zorgaanbieders, durf vertrouwen in elkaar te hebben, stel hoge eisen aan elkaar, daag elkaar uit het beste voor de jeugd eruit te halen. Niet via ellenlange papierwinkels en juridische constructies, wel via harde en warme onderhandelingen rond de tafel. Wethouders, geef de jeugdzorg weer ruimte om te bouwen en kwalitatief te groeien, en weer te investeren, op zoek te gaan naar eigen ingangen bij landelijke fondsen, ministeries en bedrijven om hun verantwoordelijkheid te nemen.
Zodat we allemaal van het mooie weer kunnen genieten, voor iedereen een plaats in de zon!
