Natuurontwikkeling Lonnekerland definitief door

De ontwikkeling van 13 hectare nieuwe natuur in het Twentse Lonnekerland gaat definitief door. De financiering is geregeld, de uitvoeringscommissie is akkoord en uitvoering van het project kan snel van start. Mede dankzij een motie en amendement van de PvdA. “Bijna was het feest niet doorgegaan,” weet PvdA-Statenlid Anneke Beukers, “maar gelukkig hebben we de besluitvorming om weten te buigen. Nu maken we een Overijssels pareltje nog mooier.”

Groen hart

Het Lonnekerland is een ruitvormig gebied tussen Oldenzaal, Hengelo, Enschede en Losser. In het Lonnekerland liggen bossen, landgoederen en boerenerven die al in de Middeleeuwen werden beschreven. Lonneker is ontstaan uit vijf middeleeuwse ‘marken’, groepen grote boeren die samen het gebruik van hun gemeenschappelijke grond regelden: Groot Driene, de Lonneker marke, de Eschmarke, de Usseler marke en de marke Twekkelo.

Een fraai buitengebied dus, met een karakteristiek landschap en een hoge cultuurhistorische waarde, dat voor een deel valt onder de Ecologische Hoofdstructuur (EHS), het samenhangend netwerk van belangrijke Nederlandse natuurgebieden. Het gebied wordt begrenst door Hengelo, Losser, Oldenzaal en Enschede en is belangrijk als recreatiegebied voor mensen uit de stad die er even tussenuit willen.
Om het unieke karakter van het landschap te beschermen, maar ook om het toekomstperspectief van de boeren in het gebied te garanderen, heeft de provincie al in het eerste decennium van de eeuw de Uitvoeringscommissie Enschede Noord ingesteld. Die commissie had de opdracht het gebied opnieuw in te richten om zo de kwaliteit van het Lonnekerland nog verder te verbeteren.

De Lonnekermarke

“Bij het opstellen van het ontwerp-ruilplan voor het gebied ten oosten van de Oldenzaalsestraat bleek al snel dat de ruilmogelijkheden beperkt waren,” schrijft de Uitvoeringscommissie. “Om binnen dit gebied de landbouwstructuur te kunnen versterken en natuurstroken langs de Kloosterhuizenbeek en bovenlopen te realiseren was ruilgrond nodig. Deze ruilgrond was niet beschikbaar. De uitvoeringscommissie is daarom in overleg gegaan met Vereniging Natuurmonumenten over het uitruilen van ruim 4 ha grond nabij het Haagsebos. De Vereniging Natuurmonumenten was bereid deze kavel in te brengen in ruil voor een toedeling binnen deelgebied Lonnekermarke (omgeving Lindermaten).”

Met andere woorden: van delen van het gebied waarop nu landbouw wordt gepleegd zal natuur worden gemaakt en vice versa. Dat was een voorstel waarover agrariërs, landeigenaren en natuurorganisaties enthousiast waren. De provincie hoefde alleen nog maar in te stemmen. Maar de provincie weigerde medewerking aan het plan. De ruil betekende namelijk dat in totaal 13 ha grond aan de Ecologische Hoofdstructuur zou worden toegevoegd. En van verruiming van de EHS kon geen sprake zijn “omdat de financiering daarvan niet geregeld is”, zo schreven Gedeputeerde Staten in reactie op drie zienswijzen van betrokkenen om het plan van de Uitvoeringscommissie uit te voeren.

Geen geld, geen grond

‘Geen geld, geen plan, geen ruilverkaveling, geen gebiedsverbetering’, redeneerden GS. Dat was voor de PvdA veel te makkelijk gedacht. “Het kan toch niet zo zijn dat een voorstel dat na jaren werk door alle partners in het gebied wordt gesteund de prullenbak ingaat, alleen omdat GS niet verder willen kijken dan het potje met EHS-geld? Terwijl we al wel € 1.8 miljoen hadden vrijgemaakt ter versterking van de landbouwstructuur?” zegt Anneke Beukers. “Onbestaanbaar. Dat was me echt te gortig.”

Daarom diende de PvdA op de Provinciale Statenvergadering van 9 oktober een motie en een amendement in. De strekking: Gedeputeerde Staten moesten opnieuw in overleg met de uitvoeringscommissie, en vervolgens met een voorstel komen om alsnog met het gebied aan de gang te gaan. Een ruime meerderheid van Provinciale Staten schaarde zich achter de PvdA.

Het resultaat mag er zijn. Op 17 november vond overleg plaats tussen de commissie en Gedeputeerde Hester Maij. Daar hebben beide partijen overeenstemming bereikt over hoe de zaak vlot getrokken kon worden. Op 25 november besloten Gedeputeerde Staten alsnog in te stemmen met de voorgestelde ruil. Al met al wordt Lonnekermarke dus weer een beetje mooier. “Eerder waren bij de zogenoemde ‘herijking van de EHS’ reeds tientallen ha ‘nieuwe natuur’ in deze omgeving geschrapt,” schrijft de commissie in haar nieuwsbrief. “Daarvan komt nu weer een gedeelte terug op kaart.”

Uniek gebied

Op 10 december heeft de Uitvoeringscommissie Enschede Noord dan ook in haar vergadering besloten om het ontwerp-ruilplan Lonnekerland vast te stellen. “Daar ben ik enorm blij mee,” zegt Beukers. “Het Lonnekerland is zo’n uniek gebied, dat verdient gewoon onze aandacht. De landruil is beter voor de boeren én beter voor de natuur, ik zou echt niet aan de mensen in Hengelo of Oldenzaal kunnen uitleggen dat we dan als provincie een stok in het wiel steken. Gelukkig hoeft dat nu ook niet. Het groene hart van Twente wordt straks nog groener!”